Τα 60 χρόνια από το θάνατο του Αλβέρτου Αϊνστάιν (1879-1955), που θα γιορταστούν φέτος, είναι μια καλή ευκαιρία για να θυμηθούμε ή να ανακαλύψουμε τον πολιτικό Αϊνστάιν που επιμελώς μας κρύβουν. Και σίγουρα, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να γνωρίσουμε αυτόν τον «άλλο» Αϊνστάιν παρά ακούγοντάς τον να μας μιλάει με τα δικά του λόγια για το περισσότερο παρά ποτέ επίκαιρο ζήτημα… «γιατί σοσιαλισμός;». Και όπως γράφαμε πριν από ακριβώς 10 χρόνια, όταν μεταφράζαμε και δημοσιεύαμε μεγάλα αποσπάσματα αυτού του ιστορικού κειμένου του μεγάλου Αλβέρτου:
«Όμως, προσοχή: θα ήταν λάθος να αντιμετωπίσουμε αυτό το κείμενο απλώς σαν κάτι το «αξιοπερίεργο», π.χ. σαν απόδειξη της πολυεδρικής (αναγεννησιακής) προσωπικότητας ενός μεγάλου επιστήμονα που τολμάει να μπαίνει σε «ξένα χωράφια». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα κείμενο που, γραμμένο για το πρώτο τεύχος της αριστερής επιθεώρησης Monthly Review, αποκαλύπτει έναν Αϊνστάιν όχι μόνο βαθύ και τρομερά επίκαιρο στοχαστή των σημερινών προβλημάτων της ανθρωπότητας αλλά και μαχόμενο αντιγραφειοκράτη, δηλαδή αντισταλινικό κομμουνιστή. Στον προσεκτικό αναγνώστη να κρίνει και να βγάλει τα συμπεράσματά του…»
Γιώργος Μητραλιάς
ΓΙΑΤΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ;
του Αλβέρτου Αϊνστάιν*
(…) Αναρίθμητες φωνές έχουν ισχυριστεί εδώ και καιρό ότι η ανθρώπινη κοινωνία περνάει κρίση, ότι η σταθερότητά της έχει κλονιστεί σοβαρά. Χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι ότι τα άτομα νοιώθουν αδιάφορα ή ακόμα και εχθρικά απέναντι στην ομάδα, μικρή ή μεγάλη, στην οποία ανήκουν. Και για να κάνω σαφέστερο αυτό που εννοώ, ας μου επιτραπεί να θυμίσω μια προσωπική εμπειρία. Συζητούσα πρόσφατα με έναν έξυπνο και καλοπροαίρετο άνθρωπο την απειλή ενός ακόμα πολέμου, που κατά τη γνώμη μου, θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο την επιβίωση του ανθρώπινου είδους, και έκανα την παρατήρηση ότι μόνο μια υπερεθνική οργάνωση θα προσέφερε προστασία από αυτό τον κίνδυνο. Τότε ο επισκέπτης μου, πολύ ήρεμα και ψυχρά, μου είπε: «Γιατί είστε τόσο βαθιά αντίθετος στην εξαφάνιση της ανθρώπινης φυλής;»
Οι ισχυροί της Ευρώπης και ολάκερου του κόσμου δεν περίμεναν καν τη διάλυση του ελληνικού Κοινοβουλίου και το άνοιγμα της προεκλογικής εκστρατείας για να αρχίσουν τη νέα τους επίθεση ψεμάτων και εκβιασμών που στοχεύουν να τρομοκρατήσουν τους Έλληνες πολίτες για να μην ψηφίσουν στις προσεχείς εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 τον ΣΥΡΙΖΑ, τον ελληνικό Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Και πράγματι, με την υποστήριξη των μεγάλων ευρωπαϊκών ΜΜΕ, «οι από πάνω» που ονομάζονται Γιούνκερ, Μέρκελ, Ολλάντ, Ρέντζι ή Μοσχοβισί αρχίζουν τη νιοστή ωμή επέμβασή τους στις εσωτερικές υποθέσεις αυτής της Ελλάδας, που εξάλλου έχουν μετατρέψει σε ένα σωρό κοινωνικών ερειπίων από τότε που της επέβαλαν τις απάνθρωπες και βάρβαρες πολιτικές τους λιτότητας.
«Η οπτική μας είναι αυτή των πλανητικών commoners: ανθρώπων με σώματα, ανάγκες, επιθυμίες, των οποίων η πιο ουσιαστική παράδοση είναι η συνεργασία κατά την κατασκευή και διατήρηση της ζωής, και όμως έπρεπε να το πράξουμε αυτό υπό συνθήκες ανέχειας και διαχωρισμού του ενός από τον άλλο, από την φύση και από τον κοινό πλούτο που έχουμε δημιουργήσει διάμεσο των γενεών» (The Emergency Exit Collective, The Great Eight Masters and the Six Billion Commoners, Bristol, May Day 2008)
Πριν από μερικούς μήνες, κυκλοφόρησε στη Γαλλία ένα μικρό βιβλίο που μοιάζει «καταδικασμένο» να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά της διεθνούς αριστεράς, και ειδικότερα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Το βιβλίο αυτό έχει τον εύγλωττο τίτλο «Επαναστατικές συγγένειες-Τα κόκκινα και μαύρα άστρα μας», και για υπότιτλο «Για μια αλληλεγγύη μεταξύ μαρξιστών και ελευθεριακών». Οι συγγραφείς του δεν είναι καθόλου άγνωστοι, πρόκειται για τον ηγέτη του γαλλικού Νέου Αντικαπιταλιστικού κόμματος (ΝΡΑ) Ολιβιέ Μπεζανσενό και τον Γαλλο-Βραζιλιάνο μαρξιστή φιλόσοφο, κοινωνιολόγο και οικοσοσιαλιστή Μικαέλ Λοουί. 
Η 24ωρη απεργία που κινητοποίησε τη βέλγικη εργατική τάξη τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου ήταν μια τεράστια επιτυχία. Όλη η χώρα παρέλυσε εντελώς: η Φλάνδρα, η Βαλονία και οι Βρυξέλλες, ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες, οι μεταφορές και το εμπόριο, οι μεγάλες και οι μικρές επιχειρήσεις. Είχαμε να δούμε ένα τόσο μαζικό κίνημα από την απεργία του Νοέμβρη του 1993 (24ωρη απεργία ενάντια στο «συνολικό πρόγραμμα») όμως, με τη διαφορά ότι η απεργία της 15ης Δεκεμβρίου θα έχει και συνέχεια. 
Ως φεμινίστρια, πάντα υπέθετα ότι με τον αγώνα μου για τη χειραφέτηση των γυναικών βοηθούσα στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου – πιο ισότιμου, δίκαιου και ελεύθερου. Αλλά τον τελευταίο καιρό έχω αρχίσει να ανησυχώ ότι ιδανικά που καθιερώθηκαν από τις φεμινίστριες υπηρετούν πολύ διαφορετικούς σκοπούς. Ανησυχώ συγκεκριμένα ότι η κριτική μας για τον σεξισμό προσφέρει τώρα την αιτιολόγηση σε νέες μορφές ανισότητας και εκμετάλλευσης.
Τα Βαλκάνια παλεύουν ενάντια σε μια τριπλή κρίση: του εξωτερικού χρέους, της μαζικής ανεργίας και της στασιμότητας του παραγωγικού τομέα. Στη πραγματικότητα, πρόκειται για μια κρίση εξάρτησης από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο. Η οικονομική ζωή εξαρτάται πλήρως από τη δαπανηρή εισαγωγή ευρωπαϊκού κεφαλαίου προκειμένου να καλυφθούν τα πελώρια δημοσιονομικά και εμπορικά ελλείμματα που αντιπροσωπεύουν τη τεράστια λεηλασία εθνικού πλούτου προς όφελος των ευρωπαίων τραπεζιτών. Με τη κρίση, οι ξένοι τραπεζίτες που ελέγχουν το χρηματιστικό σύστημα της περιοχής, σταμάτησαν να δανείζουν και έτσι κατάρρευσε η πυραμίδα του χρέους. Από τότε μέχρι σήμερα η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Σερβία, η Ρουμανία και η Βοσνία βρίσκονται σε καθεστώς πτωχευτικής διαχείρισης από την Τρόϊκα (ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ) που επέβαλε, με τη συνεργασία του ντόπιου πολιτικού κατεστημένου, προγράμματα λιτότητας τόσο άγρια που προκάλεσαν μια ανθρωπιστική καταστροφή. Μαίνεται ένας νέος ευρωπαϊκός πόλεμος. Στόχος του είναι να κάνει τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη περιφερειακή Ευρώπη να πληρώσουν για τα χρέη των τραπεζών της Βόρειας Ευρώπης.
Συνήθως όταν γίνεται πόλεμος στην εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής, οι τιμές του πετρελαίου προσφέρονται για κερδοσκοπία. Για παράδειγμα οι ισραηλινές εισβολές σε Λίβανο και Λωρίδα της Γάζας, το 2006 και 2008, εκτίναξαν τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου στο ρεκόρ των 147 δολαρίων το βαρέλι(Ιούλιος του 2008), καθώς πλήθαιναν τα σενάρια που διέβλεπαν τον κίνδυνο μιας ευρύτερης ανάφλεξης με πιθανή συμμετοχή του Ιράν, λόγω των στενών δεσμών που διατηρούσε το καθεστώς της Τεχεράνης με τις ισλαμικές οργανώσεις Χεζμπολάχ του Λιβάνου και Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.
Νέο πλήγμα, με ακαδημαϊκό επίχρισμα αυτή τη φορά, δέχθηκε το αίτημα διαγραφής του δημόσιου χρέους από την οικονομική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή τα στελέχη που, θεωρητικώς, όφειλαν αυτή την περίοδο να τεκμηριώνουν και να διαδίδουν την ψηφισμένη από το συνέδριο του κόμματος θέση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, έτσι, ώστε η υλοποίησή της με την άνοδο του κόμματος στην εξουσία να γίνει με τις μικρότερες δυνατές αναταράξεις και, το σημαντικότερο, να πεισθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι εργαζόμενοι για την ανάγκη να παλέψουν γι’ αυτό τον στόχο… Η πραγματικότητα ωστόσο έρχεται να επιβεβαιώσει τα χειρότερα σενάρια.
Το βιβλίο που η Ναόμι Κλάϊν αφιέρωσε στη κλιματική αλλαγή συνιστά ήδη ένα γεγονός (1). Η συγγραφέας της «Στρατηγικής του σοκ» καταγγέλλει σε αυτό την καπιταλιστική αναπτυξιακή λογική, την απληστία των πολυεθνικών του πετρελαίου, του άνθρακα και του φυσικού αερίου, καθώς και την υποταγή των κυβερνήσεων στα συμφέροντά τους. «Είναι πιο εύκολο να δεχτούν να αλλάξουν το κλίμα της γης με χαοτικό και καταστροφικό τρόπο παρά να δεχτούν τη προοπτική αλλαγής της θεμελιώδους λογικής του καπιταλισμού, που βασίζεται στην ανάπτυξη και στο κυνήγι του κέρδους», γράφει η Κλάϊν (σελ. 89). Για αυτήν, το πείσμα των κλιματο-σκεπτικιστών δεν πέφτει από τον ουρανό, αλλά οφείλεται στο ότι κατανοούν το γεγονός ότι ο σοβαρός αγώνας ενάντια στην υπερθέρμανση απαιτεί μια ριζική αλλαγή πολιτικής, με περισσότερη ρύθμιση, περισσότερο δημόσιο τομέα, περισσότερα κοινά αγαθά, περισσότερη δημοκρατία. Με αξίες διαφορετικές από εκείνες του ανταγωνισμού, της συσσώρευσης και του ο καθείς για τον εαυτό του. Πρόκειται για ένα μείζον έργο, η απήχηση του οποίου θα είναι σίγουρα σημαντική. 
Όπως στην Ελλάδα, έτσι και στη Κίνα οι «από πάνω» ιδιωτικοποιούν τις υπηρεσίες και τις παραδίδουν στους αδηφάγους υπεργολάβους. Όπως στην Ελλάδα, έτσι και στη Κίνα αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις συνοδεύονται από μαζικές απολύσεις καθώς σημαίνουν περισσότερη δουλειά και εντατικοποίηση για λιγότερους εργαζομένους. Και όπως στην Ελλάδα, έτσι και στη Κίνα είναι ο τομέας της καθαριότητας και οι εργαζόμενοί του που βρίσκονται κατά προτεραιότητα στο στόχαστρο αυτών των πολιτικών εμπορευματοποίησης των πάντων…
Ο Μαρξισμός 
Όταν 25 χρόνια πριν έπεφτε το τείχος του Βερολίνου ο κόσμος ήλπιζε ότι ανοίγει πλέον ο δρόμος για την Ενωμένη Ευρώπη από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια… Εικοσιπέντε χρόνια μετά η εικόνα της Ευρώπης δεν θυμίζει σε τίποτα την ευφορία εκείνης της εποχής.
Με δεδομένο ότι η κρίση του χρέους ήταν μέχρι πολύ πρόσφατα αποκλειστικό «προνόμιο» των χωρών του Τρίτου κόσμου, δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ούτε εμπειρίες, ούτε διδάγματα εμπειριών και ακόμα περισσότερο καμιά βιβλιογραφία σχετικά με την προετοιμασία, οργάνωση και διεξαγωγή λογιστικών ελέγχων του δημόσιου χρέους στις χώρες του παγκόσμιου Βορρά. Είναι κατά συνέπεια, για αυτόν ακριβώς το λόγο που δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι ένα βιβλίο που φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα «εγχειρίδιο για τους λογιστικούς ελέγχους» του χρέους απαριθμεί και συνάμα εμπνέεται από γεγονότα, καταστάσεις και κυρίως, από συγκεκριμένες εμπειρίες λογιστικών ελέγχων που διεξήχθησαν και διεξάγονται αποκλειστικά και μόνο σε αυτόν ακριβώς τον πολύπαθο Τρίτο κόσμο.
Αρκούσε να δει κανείς τις ατέλειωτες ουρές των Καταλανών μπροστά στα εκλογικά κέντρα και κυρίως, τη χαρά, την αγαλλίαση, τη συγκίνηση αλλά και την αίσθηση της (ιστορικής) δικαίωσης ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους για να καταλάβει ότι αυτή η 9η Νοεμβρίου 2014 δεν ήταν παίξε γέλασε, μια ακόμα ρουτινιέρικη εκλογική αναμέτρηση καταδικασμένη να ξεχαστεί την επομένη των εκλογών. Ήταν ένα αληθινό δημοκρατικό ξέσπασμα, πηγαίο και αυθεντικό, μια λαïκή γιορτή όσο καμιά άλλη, καθώς αυτός ο καταλάνικος λαός περίμενε όχι δεκαετίες, αλλά αιώνες αυτή την ιστορική μέρα! Και η ευφορία των Καταλανών γινόταν ακόμα μεγαλύτερη επειδή ήξεραν –και ξέρουν- πως και μόνο το γεγονός ότι περίμεναν στην ουρά για να αποφασίσουν για το μέλλον τους σήμαινε ότι είχαν κιόλας νικήσει τη Μαδρίτη του Ραχόϊ και της μοναρχίας, των επιγόνων και συνεχιστών της δικτατορίας του Φράνκο, της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ιεράς Συμμαχίας που τους αρνείται ακόμα και αυτό το δικαίωμα να ψηφίζουν, και όπου το ρόλο του Μέτερνιχ παίζουν τώρα η Μέρκελ, και ο Ολάντ, ο Γιούνκερ και ο Ρέντσι…
Όπως το γράφαμε πριν από ακριβώς ένα μήνα, τα δυο τρένα, εκείνο της Βαρκελώνης και το άλλο της Μαδρίτης,
Συνέντευξη με την Yayo Herrerο, φεμινίστρια και οικολόγο, συγγραφέα, πανεπιστημιακή, ανθρωπολόγο, μηχανικό αγροτικής τεχνικής, και συντονίστρια του μαζικού ισπανικού κινήματος Ecologistas en Accion (Οικολόγοι σε Δράση)*
Ο επαναστατικός ανθρωπισμός 
Ο Ερνέστ Μαντέλ ήταν γνωστός όχι μόνο ως ο κύριος θεωρητικός της Τέταρτης Διεθνούς, αλλά και ως ένας από τους μεγαλύτερους μαρξιστές οικονομολόγους του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα. Ωστόσο, ο απόηχος των έργων του ξεπερνούσε τις γραμμές του κινήματος που ίδρυσε ο Τρότσκι ή του κύκλου των φοιτητών της οικονομίας.