Γιεβγκένια Μπος: Μια μπολσεβίκα στην καρδιά της ουκρανικής τραγωδίας !
του Γιώργου Μητραλιά
Μερικές φορές, οι ουκρανικές περιπλανήσεις φέρνουν απροσδόκητα αποτελέσματα. Οπως όταν προσπαθώντας να εντοπίσουμε στο χάρτη τα ορμητήρια του -σε εξέλιξη- ουκρανικού « ναυτικού αντάρτικου » στις εκβολές του Δνείπερου, συναντήσαμε στην εσχατιά τους την μικρή πόλη Οτσάκιβ. Η οποία, κατά τη Wikipedia, δεν έχει να επιδείξει παρά μια προσωπικότητα : την μπολσεβίκα επαναστάτρια Γιεβγκένια Μπος.
Ψάχνοντας λοιπόν να μάθουμε περισσότερα, αρχίσαμε να πέφτουμε από έκπληξη σε έκπληξη. Κόρη, κατά την Wikipedia, μετανάστη από το Λουξεμβούργο, η Μπος ήταν κάτι πολύ παραπάνω από μπολσεβίκα ηγέτιδα : ήταν η πρώτη αρχηγός κυβέρνησης (πρωθυπουργός) της πρώτης ανεξάρτητης (σοβιετικής) Ουκρανίας ! Και αν δεν κάνουμε λάθος, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της ανθρωπότητας !
Όντας στη καρδιά του ουκρανικού εθνικού ζητήματος, η Γιεβγκένια ωρίμασε σταδιακά περνώντας από την άρνηση στην έμπρακτη υπεράσπιση της αυτοδιάθεσης του ουκρανικού λαού και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Και φυσικά, για αυτή την παλαίμαχη μπολσεβίκα επαναστάτρια που πάντα υπερασπίστηκε την ελευθερία της γνώμης της, αυτός δεν μπορούσε να είναι ο μόνος λόγος που την έκανε να συγκρουστεί με τον σταλινικό μεγαλορωσικό σοβινισμό. Ήδη από το 1923, συντάχθηκε με την Αριστερή Αντιπολίτευση του Τρότσκι, και είχε την « τύχη » να μην προλάβει να ζήσει τη συνέχεια και κατάληξη της σοβιετικής τραγωδίας καθώς διάλεξε ή ίδια να δώσει τέλος στη ζωή της το 1925. Και ο Βίκτορ Σερζ έγραψε τότε : "Οι πιο αυστηροί σύντροφοι υποστήριξαν ότι αυτή η αυτοκτονία, όσο και αν δικαιολογείται από μια ανίατη ασθένεια, παραμένει μια πράξη απειθαρχίας. Από την άλλη πλευρά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ήταν απόδειξη της στράτευσης της στην αντιπολίτευση »...
Η λαμπρή μελέτη, στα ουκρανικά, του Ουκρανού ιστορικού Αντρίι Ζντόροφ, που ακολουθεί, όχι μόνο ανασύρει την Γιεβγκένια Μπος από τη λήθη στην οποία την είχαν καταδικάσει τόσο ο σταλινισμός όσο και η καπιταλιστική παλινόρθωση, αλλά και την αναδεικνύει ως αναπόσπαστο μέρος της σημερινής και πάντα υπό εξέλιξη ανείπωτης ουκρανικής τραγωδίας. Αυτής ακριβώς της τραγωδίας που στοιχειώνουν τα φαντάσματα ενός παρελθόντος που δεν λέει να τελειώσει…
Γιεβγκένια Μπος:
Τα παράδοξα του εθνομηδενισμού*
του Андрій Здоров
Για τους περισσότερους σύγχρονους Ουκρανούς, θα αποτελέσει έκπληξη το γεγονός ότι η πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε μιας κυβέρνησης της Ουκρανίας δεν ήταν η Γιούλια Τιμοσένκο, αλλά η Γιεβγκένια Μπος. Παρόλο που το επώνυμό της εμφανίστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα στην ενότητα "Ιστορία" της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Υπουργικού Συμβουλίου της Ουκρανίας, η λέξη "Bosch" για τους συμπατριώτες μας σημαίνει πρωτίστως μια μάρκα γερμανικής τεχνολογίας και όχι το όνομα του ηγέτη των μπολσεβίκων της Ουκρανίας το 1917 - αρχές του 1918. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το όνομά της καλύφθηκε από θρύλους και μυστήρια.